Polskie konstytucje - wystawa historyczna

Konstytucja – akt prawny, określany także jako ustawa zasadnicza zasadnicza, która zazwyczaj ma najwyższą moc prawną w państwie.

Konstytucja wyznacza ramy ustrojowe, prawne i społeczne organizmu państwowego – jest podstawą działania całego systemu prawnego, wyznacza strukturę państwa, określa sposób działania władz różnego rodzaju oraz typ relacji między nimi, tworzy ład społeczny, wskazuje na prawa i obowiązki członków społeczeństwa, wreszcie reguluje kwestie związane z wyznaczeniem wspólnego systemu wartości społecznych i politycznych (jednocześnie integrując wokół nich obywateli).

Wolna Polska w swojej historii czterokrotnie przyjmowała konstytucje. Miało to miejsce w roku 1791 (Konstytucja 3 Maja), 1921 (Konstytucja Marcowa), 1935 (Konstytucja Kwietniowa) oraz w roku 1997. Wolne państwo dwukrotnie przyjmowało także prowizoria konstytucyjne regulujące tymczasowo kompetencje najważniejszych organów państwa, zwane „małymi konstytucjami” – w roku 1919 oraz w roku 1992.

Na porządek prawny na części ziem polskich formalnie wpływ miały także ustawy konstytucyjne nadawane bądź narzucane w okresie braku suwerennego państwa polskiego na mapie Europy.

W 1807 roku części ziem polskich w granicach Księstwa Warszawskiego nadał konstytucję Napoleon, który generalnie sprzyjał polskim dążeniom do wolności i niepodległości.

Inny charakter miały konstytucje nadawane przez państwo zaborcze, bezpośrednio zainteresowane podtrzymaniem stanu zniewolenia Polski. Konstytucja Królestwa Polskiego, nadana Polakom przez władze imperium rosyjskiego w roku 1815, miała utrwalać panowanie rosyjskie na podbitym obszarze. Wiele jej przepisów nie było przez Rosjan przestrzeganych, przez co w wielu aspektach miała charakter fasadowy. W nieporównywalnie większym stopniu charakter jedynie ceremonialno-propagandowy miała Konstytucja PRL, przyjęta i ogłoszona w zniewolonym państwie pod kontrolą i za akceptacją władz Związku Sowieckiego w roku 1952.

Na naszej wystawie omówione zostały: Konstytucja 3 Maja, Konstytucja Marcowa, Konstytucja Kwietniowa.

Źródło: prezydent.pl