W ŚWIATOWYM DNIU PRZECIWDZIAŁANIA DEPRESJI. WARTO TO WIEDZIEĆ
Depresja u dzieci – na co zwrócić uwagę?
WYCOFANIE Z KONTAKTÓW – wycofanie się z życia towarzyskiego, klasowego, szkolnego oraz znaczące ograniczenie kontaktu z rówieśnikami.
APATIA – objawia się utratą zdolności do przeżywania radości. Dziecko przestaje się cieszyć. Nic nie sprawia mu radości.
MYŚLENIE DEPRESYJNE – „wszystko jest bez sensu”, „i tak nic mi się nie uda”. Objawia się to także niską samooceną: „jestem beznadziejny/a, gorszy/a, nieatrakcyjny/a, głupi/a”. Pojawia się nieracjonalnie pesymistyczna ocena rzeczywistości, własnych możliwości, przyszłości.
PRZYGNĘBIAJĄCY SMUTEK – u dzieci i nastolatków bardzo często dominuje tu wysoka drażliwość. Dziecko łatwo wpada w skrajne emocje (złość lub rozpacz). Może demonstrować wrogość i agresję wobec otoczenia. Najczęściej prowokuje do zniechęcenia w nawiązywaniu kontaktu z nim.
NADWRAŻLIWOŚĆ NA KRYTYKĘ – nadmierna reakcja na uwagi. Dziecko reaguje rozpaczą lub dużą złością, nawet gdy zwróci mu się uwagę w bardzo delikatny sposób i dotyczy ona błahej sprawy.
POCZUCIE BEZUŻYTECZNOŚCI – pojawia się nadmierne obwinianie się nawet za te wydarzenia i okoliczności, na które nie ma się wpływu (np. za konflikt między rodzicami, nieporozumienia w klasie, złe samopoczucie przyjaciół).
ZNIECHĘCENIE – znaczące ograniczenie lub zaprzestanie aktywności, które wcześniej były ważne lub przyjemne (np. zabawa, hobby, spotkania z rówieśnikami). Może także pojawić się niechęć do podejmowania codziennych obowiązków lub zupełne ich zaniechanie. Bardzo często dzieci odmawiają porannego wstawania, chodzenia do szkoły, wychodzenia z domu, a w skrajnych przypadkach – ze swojego pokoju. Zaniedbują higienę osobistą, naukę.
UCZUCIE NAPIĘCIA WEWNĘTRZNEGO – pojawia się wtedy uczucie niepokoju. Często zaburzeniom depresyjnym towarzyszy lęk – niemal nieustający, o stałym nasileniu, nieokreślony – trudno wskazać przyczynę lub obiekt takiego lęku. Dziecko powtarza: „sam nie wiem, czego się boję”.
IMPULSYWNE DZIAŁANIA – pojawiają się nieprzemyślane działania i uzasadnienia typu: „i tak na niczym mi nie zależy”. Dziecko zaczyna pić alkohol, stosować środki psychoaktywne (narkotyki, „dopalacze”). Robi to często w celu złagodzenia lęku, napięcia i smutku.
DZIAŁANIA AUTOAGRESYWNE – do tych działań zaliczamy ostatnio często obserwowane: samookaleczenia (rozmyślne uszkadzanie swojego ciała przez cięcie się ostrymi przedmiotami, przypalanie zapalniczką, papierosem, drapanie, gryzienie i tym podobne), rozmyślne zadawanie sobie bólu, zażywanie w nadmiarze leków w celu „zatrucia się” (ale nie w celu odebrania sobie życia).
MYŚLI REZYGNACYJNE – myśli typu: „życie jest bez sensu”, „po co ja żyję” oraz fantazje na temat śmierci: „co by było, gdybym umarł?”, „innym byłoby lepiej, gdyby mnie nie było”.
MYŚLI SAMOBÓJCZE – objawia się to rozmyślaniem, fantazjowaniem na temat odebrania sobie życia. Pojawiają się także tendencje samobójcze, to jest planowanie lub czynienie przygotowań do popełnienia samobójstwa, a w skrajnych przypadkach – próby samobójcze, czyli podejmowanie bezpośrednich działań mających na celu odebranie sobie życia .
Opisane tu objawy należą do tych najbardziej charakterystycznych. Warto obserwować swoje dziecko, rozmawiać z nim i wspierać.
Jeśli zaobserwowaliście u dziecka któryś z opisanych objawów, warto skorzystać z konsultacji u specjalisty. Depresja to trudna choroba tak dla chorującego, jak i dla jego bliskich.
Autor. B.N